Diyafram nedir? Sorusuna verilebilecek en kolay yanıt şudur: “Objeden yansıyan ışınların ne kadar yoğunlukta ve şiddette düşeceğini belirleyen sisteme denir.”
İngilizce Aperture (açıklık) kelimesiyle ifade edilirken, Fransızca “diaphragme” kelimesinden türetilerek oluşmuştur.
Diyafram, ışığın yoğunluğunu ve net alan derinliğini kontrol eder ve iki temel fonksiyonu vardır. Değer ise F ile gösterilir. Peki nedir bu f? Nikon makinalarımızda A modu (diyafram öncelikli mod) ile karşımıza çıkar.
Diyaframı bir evin penceresindeki jaluzi perde gibi düşünebilirsiniz. Jaluzi kapalı ya da kısıksa evin içine o kadar az ışık girer. Jaluzi ne kadar çok açık olursa evin içine o kadar çok ışık girer. Açıklık ne kadar fazlaysa ortamdaki ışık o kadar çabuk toplanarak aynaya ulaşır. Bu durum aynı zamanda ışığın az olduğu ortamlarda daha etkili fotoğraf çekmemizi sağlar.
Fotoğrafçılıkta Diyafram Nedir? – Açıklığı, Değeri ve Ayarı Nasıl Yapılır?Hangi Değerlerle Gösterilir?
Artık f değerinin ne olduğunu biliyorsunuz. Peki bu değer artış ve azalışların ne ifade ettiğine bakalım. f 1.0- f 1.2 – f1.4 – f1.8 – f2 – f2.8 – f4 – f5.6 – f8 – f11 – f16… gibi değerler alır. Her değer artışında makineye giren ışık miktarı bir önceki miktarın yarısına iner.
Yani sayı büyüdükçe diyafram açıklığı azalır.
Aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi düşük f değerinde diyafram bıçaklarının açıklığından dolayı içeri daha fazla ışık girecektir. Aşağıdaki örnekte f/16 da en az ışık girecektir.
Aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi düşük f değerinde diyafram bıçaklarının açıklığından dolayı içeri daha fazla ışık girecektir. Aşağıdaki örnekte f/16 da en az ışık girecektir.
Fotoğrafı Nasıl Etkiler?
Diyafram sadece ışık miktarını ayarlamaz. Oluşan görüntüyüde doğrudan etkiler. Sensöre ne kadar az ışık düşerse, örneğin açık diyafram (küçük f değeri) odaklama yaptığımız bölge netken, geriye kalan alanların bulanık olmasına neden olur. Bu durum aynı zamanda fotoğraftaki konunuzun daha belirgin olmasını sağlar.
Bu durum alan derinliği olarak ifade edilir. Yani netlemiş olduğunuz konu diğer alanlardan tamamen ayrılır (lensinizin özelliklerine ve konuya olan uzaklığınıza göre bu etki değişir). Tam tersi olarak fotoğrafınızda daha geniş bir alanın net çıkmasını istiyorsanız f değerini yükseltmemiz (büyük f değeri) gerekecektir (Örneğin manzara çekimlerinde).
Nikon fotoğraf makinanızı A moduna aldıktan sonra tekerlek yardımıyla diyafram açıklığıdeğiştirilebilir (diğer modlara ilerleyen konularda değinilecektir).
Diyafram Değerleri Nasıl Okunur?
Peki objektiflerin üzerinde gözüken bu f değerlerini nasıl okuruz? Nikon 18-105 mm VR Lens f/3.5-5.6G ED kit lensi örnek alarak bu değerleri açıklamaya çalışalım.Kit lensimizin üzerinde f/3.5-5.6 yazmaktadır.
İlk değer yani f 3.5 en küçük odak uzaklığında lensimiz sahip olduğu en küçük f değeri
İkinci değer f 5.6 ise en büyük odak uzaklığında lensimiz sahip olduğu en küçük f değeri‘ni ifade etmektedir.Eğer nikon 50mm f /1.4 gibi sabit odak uzaklıklı bir lensiniz varsa, tek bir odak uzaklığı olduğu için o odak uzaklığındaki en geniş açıklık değeri yani en küçük f değeri lensin üzerinde yazmaktadır.
Fotoğrafınıza derinliği veren diyafram aynı zamanda konunun etkisini de belirleyeceği için ideal bir şekilde ayarlanmalıdır. Fotoğraf çekmenin üç temel faktöründen diğer ikisi olan “Enstantene nedir?” ve “ISO nedir?” isimli yazılarımızı da okumanızı tavsiye ederiz.
